6 : آیا زن سالمى كه حاملگى براى او ضررى ندارد، جایز است از طریق عزل یا دستگاه دیافراگم یا خوردن دارو و یا بستن لوله هاى رحم، از باردارى جلوگیرى كند، و آیا جایز است شوهرش او را وادار به استفاده از یكى از این راهها غیر از عزل نماید؟
 ج: جلوگیرى از باردارى فى‏نفسه به طریق عزل، اشكال ندارد و همچنین استفاده از راههاى دیگر هم اگر با یك غرض عقلائى صورت گیرد و ضرر قابل ملاحظه‏اى هم نداشته و با اجازه شوهر بوده و مستلزم لمس و نظر حرام نباشد، اشكال ندارد ولى شوهر حق ندارد همسر خود را به این كار وادار نماید.
 
 7: آیا جایز است زن باردارى كه قصد دارد لوله‏هاى رحم خود را ببندد، از طریق عمل سزارین فرزند خود را به دنیا آورد تا در هنگام آن عمل، لوله هاى خود را هم ببندد؟
 ج: حكم بستن لوله‏هاى رحم قبلا گذشت، ولى جواز عمل سزارین متوقف بر نیاز به آن یا درخواست خود زن باردار است و به هر حال لمس و نظر مرد اجنبى به زن هنگام عمل سزارین و بستن لوله‏هاى رحم حرام است. مگر در حال ضرورت.
 
 8: آیا جایز است زن بدون اجازه شوهرش از وسائل پیشگیرى از باردارى استفاده نماید؟
 ج: محل اشكال است.
 
 9 : مردى كه داراى چهار فرزند است اقدام به بستن لوله‏هاى منى خود كرده است، آیا در صورت عدم رضایت زن، آن مرد گناهكار محسوب می ‏شود؟
 ج: جواز این كار متوقف بر رضایت زوجة نیست و چیزى بر عهده مرد نمی ‏باشد.

احکام تغییر جنسیت از نظررهبرانقلاب

انجام عمل جراحی برای الحاق فرد خنثی به زن یا مرد چهحکمی دارد؟ ج: این کار فی‌نفسه اشکال ندارد، ولی واجب است از مقدمات حرام پرهیزشود.

فارس: تغییر جنسیت یکی از مباحث چالش برانگیزعصر امروز در حوزه پزشکی است که احکام شرعی آن از حضرت آیت الله العظمی خامنه ایاستفتاء شد.

دانشگاه علوم پزشکی تهران پاسخ های استفتا از حضرت آیت اللهالعظمی خامنه را درباره تغییر جنسیت منتشر کرد که به شرح ذیل است:

1- برخیافراد در ظاهر مذکر هستند، ولی از جهات روحی و روانی ویژگی‌های جنس مونت را دارند وتمایلات جنسی زنان در آنان به طور کامل وجود دارد و اگر مبادرت به تغییر جنسیتنکنند به فساد می‌افتند. آیا معالجه آنان از طریق انجام عمل جراحی جایز است؟
ج: عمل جراحی مذکور برای کشف و آشکار کردن واقعیت جنسی آنان اشکال ندارد، به شرطی کهاین کار مستلزم فعل حرام و ترتب مفسده‌ای نباشد.

2- انجام عمل جراحی برایالحاق فرد خنثی به زن یا مرد چه حکمی دارد؟
ج: این کار فی‌نفسه اشکال ندارد، ولیواجب است از مقدمات حرام پرهیز شود.

جواز تغییر جنسیت

س: آیا تغییرجنسیت جایز است یا خیر؟
ج: این کار فی‌نفسه اشکال ندارد، ولی واجب است از مقدماتحرام پرهیز شود.

تغییر جنسیت افراد دو جنسی

س: آیا تغییر جنسیت برایدوجنسی‌ها و اشخاص خنثی که تغییر جنسیت در عمل برای آنان ممکن است تا آن‌ها را بهیکی از دو جنس ملحق کنند، و همچنین زنان و مردانی که آثار مرد یا زن بودن به روشنیدر آن‌ها دیده می‌شود و لکن در خود بعضی از آثار جنس مخالف و از جمله حرکات و رفتارو سکنات جنس مخالف را مشاهده می‌کنند، جایز است یا نه؟ و آیا تنقیص جنسیت حایز استیا نه؟ لطفا جواب را مشروحا بیان فرمایید.

ج: عمل جراحی مذکور برای کشف وآشکار کردن واقعیت جنسی آنان اشکال ندارد، به شرطی که این کار مستلزم فعل حرام وترتب مفسده‌ای نباشد.

تغییر ژنتیکی جنین انسان

س: آیا تغییر ژنتیکیجنین انسان به منظور اصلاح نژاد و ایجاد اوصاف دلخواه در آن مانند انتخاب رنگ پوست،افزایش ضریب هوشی و غیره، جایز است؟
ج: اگر مستلزم مفسده‌ای نباشد، فی نفسه معنیندارد.

تعیین جنسیت جنین با رژیم غذایی

س: آیا تعیین جنسیت جنین بهکمک رژیم غذایی جایز است؟ و آیا این عمل دخالت در، طبیعت و خواست الهی محسوبنمی‌شود.
ج: فی نفسه اشکال ندارد.

صدای شیعه: با توجه به اهميت سقط جنين و مباحث اخلاقي و شرعي، فتاوا و نظرات مقام معظم رهبري حضرت آيت‌الله العظمي خامنه‌اي را در اين زمينه مرور مي‌کنيم.

به گزارش فارس، با توجه به اهميت سقط جنين استفتائات ذيل و پاسخ مقام معظم رهبري که از سوي دانشگاه علوم پزشکي تهران به صورت مجلد منتشر شده است، مي‌آيد:

1- آيا سقط جنين بر اثر مشکلات اقتصادي جايز است؟

ج: سقط جنين به مجرد وجود مشکلات و سختي‌هاي اقتصادي جايز نمي‌شود.

2- پزشک بعد از معاينه در ماه‌هاي اول حاملگي به زن گفته است که استمرار بارداري احتمال خطر جاني براي او دارد و در صورتي که حاملگي ادامه پيدا کند، فرزندش ناقص الخلقه متولد خواهد شد و به همين دليل پزشک دستور سقط جنين داده است، آيا اين کار جايز است؟ و آيا سقط جنين قبل از دميده شدن روح به آن جايز است؟

ج: ناقص الخلقه بودن جنين، مجوز شرعي براي سقط جنين، حتي قبل از ولوج روح در آن محسوب نمي‌شود، ولي اگر تهديد حيات مادر بر اثر استمرار حاملگي مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمينان باشد، سقط جنين قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد.

3- پزشکان متخصص مي‌توانند از طريق استفاده از روش‌ها و دستگاه‌هاي جديد، نواقص جنين در دوران بارداري را تشخيص دهند و با توجه به مشکلاتي که افراد ناقص الخلقه بعد از تولد در دوران زندگي با آن مواجه مي‌شوند، آيا سقط جنيني که پزشک متخصص و مورد اطمينان آن را ناقص الخلقه تشخيص داده، جايز است؟

ج: سقط جنين در هر سني به مجرد ناقص الخلقه بودن آن يا مشکلاتي که در زندگي با آن مواجه مي‌شود، جايز نمي‌شود.

4- آيا از بين بردن نطفه منعقد شده‌اي که در رحم مستقر شده، قبل از رسيدن به مرحله علقه که تقريباً 40 روز طول مي‌کشد، جايز است؟ و اصولاً در کدام‌يک از مراحل ذيل سقط جنين حرام است:
1- نطفه استقرار يافته در رحم،
2- علقه،
3- مضغه،
4- عظام (قبل از دميدن روح).
ج: از بين بردن نطفه بعد از استقرار آن در رحم و همچنين سقط جنين در هيچ‌يک از مراحل بعدي جايز نيست.

5- بعضي از زوج‌ها، مبتلا به بيماري‌هاي خوني بوده و داراي ژن معيوب هستند و در نتيجه ناقل بيماري به فرزندان خود هستند و احتمال اينکه اين فرزندان مبتلا به بيماري‌هاي شديد باشند، بسيار زياد است و چنين کودکاني از بدو تولد تا پايان عمر، دائماً در وضع مشقت‌باري به سر خواهند برد، مثلاً بيماران هموفيلي همواره ممکن است با کوچکترين ضربه‌اي دچار خونريزي شديد منجر به فوت و فلج شوند. حال آيا با توجه به اينکه تشخيص اين بيماري در هفته‌هاي اول بارداري ممکن است، آيا سقط جنين در چنين مواردي جايز است؟
ج: اگر تشخيص بيماري در جنين قطعي است و داشتن و نگه داشتن چنين فرزندي موجب حرج مي‌باشد، در اين صورت جايز است قبل از دميدن شدن روح، جنين را اسقاط کنند؛ ولي بنابر احتياط، ديه آن بايد پرداخت شود.

6- سقط جنين في‌نفسه چه حکمي دارد؟ و در صورتي که ادامه بارداري براي زندگي مادر خطر داشته باشد، حکم آن چيست؟
ج: سقط جنين شرعاً حرام است و در هيچ حالتي جايز نيست، مگر آنکه استمرار حاملگي براي حيات مادر خطرناک باشد که در اين صورت سقط جنين قبل از ولوج روح، اشکال ندارد، ولي بعد از دميدن روح جايز نيست، حتي اگر ادامه حاملگي براي حيات مادر خطرناک باشد، مگر آنکه استمرار بارداري، حيات مادر و جنين هر دو را تهديد کند و نجات زندگي طفل به هيچ وجه ممکن نباشد، ولي نجات زندگي مادر به تنهايي با سقط جنين امکان داشته باشد.

7- زني جنين هفت ماهه خود را که ناشي از زنا بوده بنا به درخواست پدرش سقط کرده است، آيا ديه بر او واجب است؟ و بر فرض ثبوث ديه، پرداخت آن به‌عهده مادر است يا پدر او؟ و در حال حاضر به نظر شما مقدار آن چقدر است؟
ج: سقط جنين حرام است هرچند بر اثر زنا باشد، درخواست پدر باعث جواز آن نمي‌شود و در صورتي که مادر مباشر در سقط جنين باشد، ديه به‌عهده مادر است. اما در مقدار ديه در فرض سؤال، ترديد وجود دارد و احوط اين است که مصالحه شود و اين ديه در حکم ارث کسي است که وارث ندارد.

8- مقدار ديه جنيني که دو ماه و نيم عمر دارد، در صورتي که عمداً سقط شود چقدر است و پرداخت آن به‌عهده کيست؟
ج: اگر علقه باشد، ديه آن 40 دينار است و اگر مضغه باشد، 60 دينار است و اگر استخوان بدون گوشت باشد،80 دينار است و ديه به وارث جنين با رعايت طبقات ارث پرداخت مي‌شود؛ ولي وارثي که مباشر سقط جنين بوده، از آن سهمي ندارد.

9- اگر زن بارداري مجبور به معالجه لثه يا دندان‌هايش شود و بر اساس تشخيص پزشک متخصص نياز به عمل جراحي پيدا کند، آيا با توجه به اينکه بيهوشي و عکسبرداري با اشعه باعث نقص جنين در رحم مي‌شود، سقط جنين براي او جايز است؟
ج: دليل مذکور مجوزي براي سقط جنين محسوب نمي‌شود.

10- اگر جنين در رحم، مشرف به موت حتمي باشد و باقي‌ماندن آن در رحم به همان حال براي زندگي مادر خطرناک باشد، آيا سقط آن جايز است و اگر شوهر آن زن مقلد کسي باشد که سقط جنين در حالت مذکور را جايز نمي‌داند، ولي زن و اقوام او از کسي تقليد مي‌کنند که آن را جايز مي‌داند، تکليف مرد در اين حالت چيست؟

ج: چون در فرض سؤال امر دائر است بين مرگ حتي طفل به تنهايي و بين مرگ حتمي طفل و مادر او، بنابراين چاره‌اي جز اين نيست که لااقل زندگي مادر با سقط جنين نجات داده شود و در فرض سؤال، شوهر حق ندارد همسرش را از اين کار مانع کند، ولي واجب است تا حد امکان به گونه‌اي عمل شود که قتل طفل مستند بر کسي نشود.

11- آيا سقط جنيني که نطفه‌اش با وطي به شبهه توسط فرد غيرمسلمان يا با زنا منعقد شده، جايز است؟
ج: جايز نيست.

سقط جنين به‌خاطر حفظ آبرو

س: اگر بارداري باعث خجالت و آبروريزي من يا خانواده‌ام شود، آيا مي‌توانم در سه ماهه اول آن را سقط کنم.
ج: سقط جنين شرعاً حرام است و آنچه در سؤال ذکر شده، مجوز آن نمي‌باشد.

حکم سقط جنين

س: اين‌جانب زني باردار هستم، با توجه به وضعيت نامناسب جسماني و ترس از تشديد کم‌خوني، ناراحتي معده و ضعف کلي بدن، مايل به سقط جنين هستم، لطفاً حکم شرعي را بيان کنيد.
ج: سقط جنين جايز نيست و موارد مذکور موجب حلّيت آن نمي‌باشد.

کتمان ناقص بودن جنين از والدين

س: با پيشرفت علوم پزشکي و جنين شناسي در دوران بارداري اطبا ناقص الخلقه بودن جنين را تشخيص مي‌دهند و اگر بخواهند ناقص الخلقه بودن جنين را به اطلاع والدين برسانند، ممکن است آنها اقدام به سقط جنين يا اقدام به رفع نقص جنين کنند، در حالي که احتمال بهبودي بسيار ضعيف است. در فرض سؤال اطلاع دادن دکتر جايز است يا نه؟
ج: اطلاع دادن في‌نفسه واجب نيست، مگر آنکه قانوني در اين زمينه موجود باشد، يا غرض از مراجعه به طبيب و پرداخت پول به او اطلاع از حال جنين باشد.

سقط جنيني که به‌نظر پزشک حتماً مي‌ميرد

س: در صورتي که مي‌دانيم مسلماً جنين بعد از تولد خواهد مرد، آيا سقط درماني جايز است؟
ج: اگر تشخيص بيماري در جنين قطعي است و داشتن و نگه‌داشتن چنين فرزندي موجب حرج مي‌باشد، در اين صورت جايز است قبل از دميده شدن روح، جنين را اسقاط کنند، ولي بنابر احتياط ديه آن بايد پرداخت شود.

ديه جنيني که به‌دستور مادر سقط شده

س: اگر دکتر به دستور مادر، جنين را سقط کند، ديه ثابت مي‌شود يا قصاص؟
ج: در فرض مرقوم ديه ثابت مي‌شود و به‌عهده‌ دکتر است.

وجوب پرداخت ديه بر مباشر سقط

س: ديه سقط جنين که با رضايت کامل پدر و مادر، و از راه‌هاي مختلف انجام مي‌شود، به عهده کيست؟
ج: ديه به‌عهده مباشر سقط مي‌باشد. اگر دکتر مستقيماً سقط را انجام دهد، ديه به‌عهده اوست و اگر پرستار تزريق نمايد، به عهده اوست و اگر مادر دارو را خورده به‌عهده مادر است و در همه موارد، ديه بايد به ورثه طفل پرداخت شود که در موارد اول و دوم پدر و مادر و در مورد سوم پدر است که اگر ايشان عفو کند، ساقط مي‌شود؛ هرچند گناه آنکه قتل نفس يا مشابه آن باشد، ثابت است.

ملاک در جواز سقط جنين

س: در منابع و عرف پزشکي، خطر جاني و مرگ مادر و احتمال عوارض در حاملگي‌ها و بيماري‌هاي مختلف، با درصد تعيين مي‌شود. آيا سقط درماني، فقط در مواردي که درصد بالايي از خطر، مادر يا کودک را تهديد مي‌کند، جايز است، يا درصد پايين نيز مي‌تواند مجوز باشد؟
ج: ناقص الخلقه بودن جنين، مجوز شرعي براي سقط جنين - حتي قبل از ولوج روح در آن - محسوب نمي‌شود، ولي اگر تهديد حيات مادر بر اثر استمرار حاملگي مستند به نظر پزشک متخصص و مورد اطمينان باشد يا موجب مشقت شديده باشد، سقط جنين قبل از ولوج روح در آن اشکال ندارد.

از بين بردن تعدادي از جنين‌ها براي حفظ بقيه

س: با توجه به روش‌هاي درمان نازايي که در حال حاضر انجام مي‌شود، گاهي اوقات حاملگي‌هاي چندقلو ( چهارقلو) اتفاق مي‌افتد، که در اکثر موارد، با زايمان زودرس در ماه‌هاي پنجم و ششم همراه است و جنين‌ها به ثمر نرسيده و از بين مي‌روند. يکي از روشهايي که امروزه در دنيا انجام مي‌شود، کاهش تعداد اين جنين‌ها در ماه‌هاي اول حاملگي (پنجاه تا شصت روزگي) است، تا بقيه جنين‌ها بتوانند رشد کنند و حاملگي به ثمر برسد. آيا اين روش درماني از نظر شرع مقدس اسلام جايز است يا خير؟
ج: اگر کاهش بعضي از جنين‌ها، موجب زنده ماندن بقيه شود (و عدم کاهش، سبب از بين رفتن همه آنها گردد) اشکال ندارد.

خارج کردن زودهنگام جنين از رحم مادر براي نجات جان او

س: اگر دکتر متخصص تشخيص دهد که اگر جنين با عمل جراحي خارج شده و در دستگاه نگهداري شود، به حيات خود ادامه خواهد داد، آيا اقدام به عمل جراحي جايز است؟ آيا حکم مسئله، قبل از ولوج روح و بعد از آن فرق دارد يا نه؟
ج: با فرض اينکه جنين در دستگاه زنده خواهد ماند، بيرون آوردن آن اشکالي ندارد و فرقي بين قبل از ولوج روح و بعد از ولوج روح نيست.

سقط جنين عمدي

س: من در هفته دهم حاملگي عمداً جنين را سقط کرده‌ام. نسبت به سقط جنين چه بايد بکنم؟
ج: سقط جنين بر شما حرام بوده است که مرتکب شديد، ولي کفاره ندارد؛ ليکن ديه شرعي جنين را ضامن هستيد، و بايد ديه را به وارث شرعي او بپردازيد و خودتان از اين ديه ارث نمي‌بريد.
 

نوشته شده در تاریخ سه شنبه 17 آبان 1390 توسط حجت الاسلام والمسلمین محمد حسین زاده